Interpretatie afvalregels grootste uitdaging in herbestemming maaisel

Maaisel kan een prima grondstof vormen in een circulaire economie, maar in de praktijk is het lastig om die grondstof te gebruiken. Dat bleek tijdens de bijeenkomst ‘Circulair Terreinbeheer; De Waarde van Maaisel’ in Zwolle. Niet zo zeer de regels, maar vooral de interpretatie van de die regels maakt het lastig.

Tijdens de bijeenkomst, die op maandag 16 april werd gehouden, bespraken terreinbeheerders, overheden, ondernemers en andere betrokkenen met elkaar over maaisel. Ze hadden het over de knelpunten die ze tegenkwamen, maar gingen ook op zoek naar de kennisvragen die nog beantwoord moeten worden. Er bleek daarbij voornamelijk behoefte aan het stroomlijnen van initiatieven.

De laatste jaren zijn er allerlei pilots opgestart over het herbestemmen van maaisel. De meeste van die pilots kijken naar maaisel als bodemverbeteraar. Zo zijn er verschillende initiatieven die proberen om maaisel te fermenteren en in te zetten als groeiverbeteraar en ziekteonderdrukking in de landbouw. Pilots met producttoepassingen zijn er ook. Zo probeert het Waterschap Drents Overijsselse Delta samen met verschillende partners om van maaisel papier te maken. Dit project krijgt steeds meer gestalte, maar het opschalen blijkt ingewikkeld.

Foto: Amar Sjauw En Wa - Windhorst

Afvalstatus

Veel vaker blijkt het in pilotprojecten een uitdaging om aan de regels te voldoen. In veel gevallen wordt maaisel namelijk gezien als afval, waardoor het niet zomaar als grondstof gebruikt mag worden. Zo mag maaisel in principe alleen in de buurt (maximaal 1 km) bij boeren op het land gebracht worden. In de nieuwe ‘Vrijstellingsregeling Plantenresten’ wordt die range waarschijnlijk wat opgerekt, maar – dat bleek later die dag – de regeling heeft vertraging opgelopen.

Ook blijken de verschillende omgevingsdiensten in Nederland zeer verschillend om te gaan met de interpretatie en handhaving van de regels. In veel gevallen helpt het om het maaisel zelf niet als ‘afval’ te benoemen. Ook wanneer er betaald wordt voor het maaisel, is het gemakkelijker om van de afvalstatus af te komen. Het lijkt erop dat betrokkenen met deze kennis redelijk uit de voeten kunnen met de bestaande regels. Volledig nieuwe wetgeving, waar het samenwerkingsverband Circulair Terreinbeheer eerder voor pleitte, staat nu wat lager op de prioriteitenlijst. Om tot een circulaire economie te komen is dat volgens de organisatie nog wel nodig.

Behoefte aan stroomlijnen

Volgens Astrid Meier, coördinator bij Circulair Terreinbeheer, is inmiddels de tijd om het stadium van pilots voorbij te gaan. ‘Er is nu behoefte aan het eenduidig maken van terminologieën, zodat een afnemer van maaisel overal hetzelfde krijgt’, vertelt ze. Onder meer een ketenkaart, met een eenduidige terminologie en uitleg over de regels moet het begin zijn van die stroomlijning richting een circulaire economie.

Ook blijkt er behoefte aan meer inzicht over hoe maaisel het beste de bodem kan verbeteren. Moet bladafval op een vergelijkbare manier worden gebruikt als grassig materiaal? Op wat voor manier moet het maaisel bewerkt worden? Vragen bepaalde bodemtypen om ander materiaal en een andere bewerking van het materiaal?

Bokashi

Tijdens de bijeenkomst valt geregeld de naam ‘Bokashi’. Volgens sommigen een product dat dat onder vrijwel alle omstandigheden voor een betere oogst en gezondere bodem zorgt. Dit product, waarbij organische materiaal wordt gemengd met kalkhoudend steenmeel en micro-organismen, wordt voorzichtig op enkele plekken gebruikt.

Er is echter ook nog veel behoefte aan onderzoek naar de werking van het middel. Werkt het echt zo goed? Werkt het onder alle omstandigheden? Precies daarin kan het Centrum voor Bodemecologie (CSE) mogelijk een rol spelen.