Bodemcolumn van augustus door Aniek Ivens

Wandelend in het bos kruist een rode bosmier je pad. Ongeveer één cm lang, roodbruin van kleur, een wespentaille met zes poten en geknikte antennes: hoewel herkenbaar zou je haar gemakkelijk over het hoofd zien. Hoe anders is dat voor de metershoge mierenhoop die ze samen met duizenden zussen heeft gebouwd!

Een mier alleen is een klein, onopvallend beestje. In een groep kunnen mieren echter bergen verzetten. Ze bouwen bruggen, graven meterd... ondergrondse gangenstelsels, bouwen bovengrondse ‘kastelen’ en vuilnisbelten. Sommige onderhouden schimmeltuinen (ze doen zelfs aan bemesten en onkruid wieden en gebruiken pesticiden!) en weer andere melken en slachten bladluizen als vee. Samen zijn ze zo hygiënisch dat alleen de vernuftigste parasieten, die zich goed kunnen vermommen, hun kolonie kunnen binnendringen.

Wat is hun geheim? Ze zijn ontzettend goed in samenwerken en het verdelen van taken. Van ‘ieder voor zich’ hebben ze nog nooit gehoord. Net zoals wespen, bijen en termieten zijn ze ‘eusociaal’: de taak van het voortplanten is alleen voorbehouden aan de koningin van een kolonie. De andere taken worden verdeeld onder haar werksterschare, die bestaat uit haar steriele dochters. Sommige zijn crècheleidsters, andere richten zich op foerageren en weer andere verdedigen de kolonie als soldaten. Mannetjes leven kort en zijn er alleen om te paren met de nieuwe koninginnen. Deze strakke taakverdeling maakt mierenkolonies heel efficiënt.

De mier is ecologisch dan ook ontzettend succesvol en belangrijk: gemiddeld bestaat 10-15% van de biomassa aan landdieren op aarde uit mieren! Ze zijn als meerdere spinnen in het web van hun ecosysteem: sommige mierensoorten zijn herbivoren en eten en verspreiden zaden, andere zijn carnivoren die andere insectenplagen in toom kunnen houden, en weer andere woelen de bodem om op zoek naar alles wat eetbaar is en zorgen daarbij voor een gezonde voedingsbodem voor andere planten en dieren. 

Dus groet haar eens, de mier, tijdens je volgende boswandeling. Misschien groet ze terug, het is immers een bijzonder sociaal diertje!  

Foto's: Aniek Ivens door Mart van de Sanden, Lasiusmier met luizen als vee door Daniel Kronauer