Schimmels: klein en groot tegelijk

Schimmels, iedereen heeft ze wel eens gezien: als een pluizige grijze massa op bedorven aardbeien of als kleine groene kolonies op oud brood, maar ook buiten in het bos als paddestoelen op rottend hout. Ondanks dat je ze vaak met het blote oog kunt zien, worden schimmels net als bacteriën onder de micro-organismen ingedeeld. Micro-organismen zijn organismen die zo klein zijn, dat je een microscoop nodig hebt om ze te kunnen zien. Hoe komt het dan dat we schimmels toch vaak gewoon kunnen zien? Schimmels bestaan uit microscopisch dunne draden, ook wel hyfen genoemd. Die draden kunnen zich samen bundelen, vertakken en uitgroeien tot een kolonie of paddenstoel van enkele centimeters groot. Sommige schimmels kunnen zelfs honderden tot duizenden meters lange draden vormen! De honingzwam is een bekend voorbeeld. Dit organisme kan met zijn hyfen 15 hectare bosbodem beslaan en is geschat op 1500 jaar oud! Dit wordt daarom als het grootste levende organisme ter wereld beschouwd.

Waarom vormen schimmels draden? Schimmels zijn slimme jongens. Doordat ze draden vormen, kunnen ze naar het voedsel toegroeien. Daarnaast kunnen ze voedsel transporteren in hun netwerk van draden naar dat deel waar het nodig is. Ook doen schimmels aan recycling: als ze een deel van hun netwerk niet meer nodig hebben, breken ze die draden af en eten ze het zelf op. Overigens vormen niet alle schimmels draden. Er zijn ook eencellige schimmels, zoals gisten. Zij vormen geen draden en staan bekend om hun eigenschappen om suiker om te zetten in alcohol. Ze worden gebruikt voor de productie van wijn, bier en brood.

Een van de meest intrigerende eigenschappen van sommige schimmels is dat zij als enige organismen in staat zijn om de op een na meest voorkomende koolstofbron op aarde af te breken: lignine. Dit is de bouwstof die planten stevigheid geeft. Als er dus geen schimmels op aarde zouden zijn, zouden wij tot onze nek in de plantenresten zitten. Als er überhaupt leven op aarde mogelijk was zonder hen!

Trefwoorden: year of soil columns